Habemus gañador@s!
Logo dunhas arduas e longas deliberacións e após dunha
rigorosa análise dos textos participantes, por fin xa temos gañadores do 1º
Concurso Mª Vitoria Taboada de Poesía, Relato curto e Microrrelato.
Os xurados das tres modalidades a concurso emitiron os seguintes fallos:
POESÍA:
O xurado
integrado por: Carlos Míguez Macho (Dep. de Lingua Castelá e Literatura), Mª
Pilar Espiño Espantoso (Dep. de Lingua e Literatura Galega) e Ángeles García
Otero (Dep. de Matemáticas) acordan por unanimidade outorgar o 1º Premio Mª
Vitoria Taboada de Poesía aos poemas de asinados co pseudónimo de "Moraima" que corresponde a Eva González Blanco: "Pola súa
apaixonada descrición da dor pola perda amorosa a través dunha linguaxe contida
e orixinal, representación en si mesma dos seus últimos versos: Só a poesía é verdadeira / se as palabras
reflicten a complexidade / da alma humana”.
Así mesmo, o
xurado acorda conceder un accésit aos poemas presentados baixo o lema "O coello de Alicia que me
guía" da autoría de Mariña Castro
Fontao: "Polo exquisito control do surrealismo a través dunha linguaxe
precisa expresada en versos curtos e cortantes que simbolizan unha visión
amarga e descarnada da existencia."
RELATO CURTO:
O xurado
integrado por: Javier López Quintáns (Dep. de Lingua Castelá e Literatura), Mª
Carme Vivero González (Dep. de Lingua e Literatura Galega) e Servando Lois
Silva (Dep. de Grego) acordan por unanimidade outorgar o 1º Premio Mª Vitoria
Taboada de Relato Curto a Unha mente intranquila de María Framiñán Davila: por crear unha historia na que “destaca a
súa brevidade e concisión, o manexo dos tempos e a súa forma epistolar”.
Así mesmo, o xurado acorda conceder
dous accésit:
Un 1º accésit a Pero antes, de quen
era? de Helena Pereiras Villamayor, por elaborar “unha historia ben construída,
sinxela e emotiva, que mantén un ritmo axeitado”
E un 2º accésit a O padriño de Xosé
de Martín Villar Gil, por construír “un
relato ben resolto, cun elemento sorpresa que resulta congruente coa historia”.
MICRORRELATO:
O xurado
integrado por: Sebastián Anxo Rozas Álvarez (Dep. de Artes Plásticas), Xoán
Carlos Vizoso González (Dep. de Filosofía) e Ánxeles Francis Otero (Dep. de
Inglés) acordan por unanimidade outorgar o Premio Mª Vitoria Taboada de
Microrrelatos aos titulados Dous saltóns,
O cocho Manolito e Raro individuo de
cidade asinados por Sonia Framiñán
González: Polo “humor, maxia e
valores como a amizade ou o reencontro coa natureza que están presentes nestes
tres microrrelatos. A sinxeleza da expresión evoca así mesmo as narracións da
tradición literaria infantil e popular.
A seguir os textos premiados:
Poesía, 1º Premio:
"Quería
retratar as paisaxes que a
dor
psíquica ara nos rostros, non
por morbo
senón por un feitizo abisal,"
'O lapis do carpinteiro' , Manuel Rivas
Fuximos libres
Fuximos libres do límite da realidade,
da nosa realidade.
Sinxelamente, eramos cores.
Cada alborada creaba o anhelo
de aventurarme na túa alma.
Algúns preludios de outono
sazonaban o aire.
Aloumiños de verbas doces
e rumores de versos xa esquecidos
mesturados no orballo de noites,
de seráns
nos que deixabamos a lúa
espida con beliscos de sedución.
Os cantos perdéronse no arco da vella
e a alma,
un espello esnaquizado dentro.
O feito se soñar como te pensei
non é presente.
O feito de por sempre xuntos estar,
non será un futuro.
O feito de non sermos é o noso ser.
Somos unha faciana de bágoas
encerradas na gaiola
que é o silencio.
Sexamos cómplices.
Tentei escribir a melodía perfecta
mais decateime que a túa voz
non ten partitura.
Que ningunha batuta poderá escribir no aire
notas agudas e graves de alegrías;
doce alegoría do teu sorriso non mudo.
Perdín a memoria recordando
cada recuncho non esquecido da túa pel.
Os versos debuxan engurras na túa cara,
inmaculada face,
ao tempo que os teus beizos
me ancoran á beira do abismo.
Oxalá este nonmesquezas
me axude a non lembrar
esta cadenciosa e permanente dor.
Esqueleto de ósos, canceríxeno pasado.
Caducifolio amor con data de fin
sen inicio, ironías do tempo sobre
mesturadas aliteracións sen sentido silenciosas.
As verbas morren nun suspiro lento
e os beizos interpretaban
cousas intelixíbeis entre nós.
Ti mo dixeches, Lois.
"O amor hanos esnaquizar."
A
Carlos Casares.
Pois ben, aquí me tes
sabendo sen saber como son,
mergullándome no baleiro mar
cheo de bágoas acumuladas
ao longo de séculos.
Rompe o mar de fóra,
suspendido no tempo, nas ás das gaivotas.
Observo
as grafías da escuma nos penedos,
aloumiñándoos, bicándoos, mollando.
As miradas son lentas
e as vidas, monótonas.
Hipocentro deste trémulo sufrimento
sufocado por amplas réplicas de esperanza.
Apertas baleiras, sentimentos baleiros,
noites sen charlas coa almofada
e acumulación de doenzas
nestes versos invertidos.
Fico aquí. A porta fecha.
A soidade da lírica faime compaña.
Só a poesía é verdadeira
se as palabras reflicten a complexidade
da alma humana.
Eva González Blanco
Poesía, accésit:
Granate
O coello de Alicia que me guía
Pintando as rosas de vermello
Cae pola toco
Florece, murcha
Adormece, resucita
Anxos escuros
que lle brindan murmurios
Ás negras, intencións claras.
Escóndete
Poden ver todas as túas inseguridades,
almiña podre.
Non creo todo o que vexo,
non digo todo o que penso
calo todas as verdades.
Intenta camuflarte.
Sendo escoura,
estas maxestades caídas coñecen a túa
historia.
Reverénciate cara á morte.
Halos, pureza.
Veleno nas veas.
Non é suicidio
se por dentro estás xa completamente
baleiro.
Coma o rumor dun río.
Coma a seca que chega despois.
Corre o sangue.
Anda o sangue.
Para o sangue.
Para a vida.
Rubí
Ollos de cristal
Luz de vendaval
Bágoas de chumbo
Pesan nas meixelas
Esa boneca de trapo que ninguén quere
Espertou do seu sono e comezou o
pesadelo
A triste ilusión dun cadáver que
respira
Chamando por un corazón sen negróns
xace nun ataúde
sen velas
sen flores
sen choros
sen cores.
Sendo unha pantasma cargando un abrigo
de carne e óso.
Unha alma rota por todos eles.
Por todas vós.
Ata a corda, afía a coitela, dispara a
arma...
Voan paxaros engaiolados.
Escarlata
Afogada no seu propio mar
zoada na súa propia marea.
Arde coma Roma
fría coma un caramelo.
Un león que non recoñece o seu reflexo
no lago.
Non pode soportar
as pedras que tiran a dar.
Os monstros inquilinos nela.
Miña xoia, mente insalubre.
Voan balas, dan no branco
No negro da promesa esquecida.
No vermello do sangue verquido.
A maquillaxe dun sorriso perdido,
encontráronme queimado en cinzas,
coma un ritual
un musical
unha pantomima
Unha obra que xamais se estreará
Non se oen aplausos.
Só as campás.
Mariña Castro Fontao
Relato curto, 1º Premio:
Unha mente intranquila
Non me gustaría recordar os momentos
tráxicos do noso matrimonio...
Os enfados, rifas, palabras máis que
outras, enfrontamentos cada dous por tres. En fin, agora sei moi ben o que
pasou nese tráxico día.
Era un día de primavera no que Emma
adoitaba pasear polo parque, cando cheguei todo alterado, malhumorado e como
sempre bébedo á casa. Empeceille a berrar e a balancear o seu corpo débil, a
causa do embarazo. Ela intentaba protexer o bebé como fora, pero esa ansia por
querer protexelo levárono á morte.
Eu abalanceime sobre ela para darlle una
labazada por terme berrado, cando ela perdeu o equilibrio do seu débil corpo.
Esa foi a tráxica morte da miña muller e do
meu fillo, que nin sequera cheguei a coñecer e que rematou na tráxica
escaleira, alí, no fondo rodeada por un gran charco de sangue.
Eu neste momento atópome no cárcere
maquinando: Por que?, Como?, Cando?... E recordando o felices que foramos antes
de casarmos . Nosa primeira cita, no restaurante onde a coñecín por primeira vez.
O primeiro bico no parque da Igrexa onde anos despois casamos, nese pequeno e
máxico, pero segredo, que tan só sabiamos del ela e eu. Nese mesmo lugar, díxenlle
o moito que a amaba e o importante que era para min e que non sería capaz de
vivir sen ela. Un lugar moi especial, alí mesmo foi onde me deu unha das miñas
mellores alegrías, que esperaba un fillo meu. Acórdome dese día como se fora
hoxe. Chegou coma de costume co seu amplo surriso, ulindo a una frescura de rosas,
o seu característico aroma. E como non o seu apreciado fular que lle merquei en
París.
E por último, pero non menos importante, o
día que lle pedín matrimonio no alto da Torre Eiffel, cun violinista tocando a
nosa canción. Iso é o que quero recordar, non ese tráxico día onde perdeu a
vida miña muller e meu fillo entre as miñas mans.. Que fago agora sen nada polo
que loitar e saír adiante! Tíñao todo e quedei sen nada…
Escribo esta carta porque a miña vida xa
non ten sentido sen a miña muller ao meu lado. Sei que cometín tantos fallos
que o único que podo facer e desaparecer deste mundo, xa que aquí non dou tido paz.
A conciencia non me deixa vivir, cada día tortúrome pensando que son o culpable
da morte da miña familia e efectivamente si que o son.
A última cousa que quero ver antes de morrer
é a radiografía do meu pequecho e unha fotografía da miña muller e eu no alto
da Torre Eiffel.
Adeus...
1º accésit:
Pero antes, de quen era?
Este é o ano 2013, un ano que poderiamos dicir que
foi malo para Galicia e para España en xeral. Será cousa do número 13? Non o
creo, porque os anteriores tamén foron malos, mesmo me atrevería a dicir que
peores ca este, e non tiñan este fatídico número. Podería contar moitas
historias pero esta concretamente resúltame moi entrañable. Trátase dunha nena
de catro anos, Uxía, que vivía nunha pequena aldea de Ourense con seus pais,
Xan e Anxos, e coa súa irmá pequena de dous anos, Sabela. Seu pai traballaba de
albanel e súa nai cosía para unha coñecida boutique. Aínda que a boutique era
de alta costura, Anxos cosía día e noite para sacar un soldo decente.
De súpeto, sen saber moi ben como nin por que,
apareceu a crise e Xan quedou sen traballo. Ao principio conseguía, aínda que con
dificultade, facer algunha chapuza pola súa conta, pero isto tamén se foi
acabando e, finalmente, quedou no paro. Anxos veuse na obriga de dedicar máis
horas á costura para poder sacar adiante a toda a súa familia.
Xan decidiu dedicarse ao cultivo da horta para,
cando menos, ter algo que comer e tamén pasar as horas un pouco entretido e
sobre todo sentirse útil. Sabela estaba encantada con esa idea porque seu pai estaba
na casa todos os días e tamén porque lle encantaba axudalo a plantar leitugas e
todo tipo de hortalizas pero, sobre todo, o que máis lle gustaba era ir cun
cesto recoller tomates e pementos. Sabela dicíalle a seu pai todos os días que
ela cando fose grande quería ser coma el e plantar moitas leitugas, tomates,
pementos, cenorias e sobre todo berenxenas, pola súa cor tan bonita.
Uxía e Sabela tiñan dúas curmás de 10 e 12 anos,
María e Carme, que vivían en Vigo e ás que lles daban toda a roupa que lles ía
quedando pequena para que, xa que os pais de Uxía estaban nunha mala situación,
non tivesen que gastar tantos cartos mercándolles roupa. Despois de Uxía esa
roupa pasaría para Sabela.
Uxía púñase moi contenta cada vez que herdaba
algunha peza de roupa das súas primas. A pregunta que ela lle facía á súa nai
sempre era a mesma:
—De quen era antes?
Anxos sempre lle respondía moi contenta, pero á súa
vez un pouco triste porque non lle podía mercar nada novo:
—Antes era das túas curmás de Vigo.
Tantas e tantas cousas herdara Uxía das súas curmás
que un día súa nai fíxolle un vestido novo para a festa da cidade e ela, como
de costume, preguntoulle de quen fora antes. A nai contestoulle:
—Este vestido é novo Uxía, é teu. Fíxeno eu para ti
e estalo estreando.
Pero a nena non o entendía e seguía facendo a mesma
pregunta unha e outra vez. A nai, sen saber como explicarlle a Uxía que o
vestido non fora de ninguén antes, díxolle que era seu e despois pasaría para a
súa irmá Sabela. Uxía, un pouco triste, contestou:
—Vale mamá, pero eu quero que antes de ser meu sexa
das miñas primas.
Uxía era moi
feliz traballando con seu pai e poñendo a roupa das súas primas e seguiu moito
tempo facendo a mesma pregunta: “Pero antes, de quen era?”.
2º accésit:
O padriño de Xosé
Esta é a
historia dun rapaz
normal de catorce
anos chamado Xosé,
un nome común
da súa terra. Xosé non sabía que,
de súpeto, ía
topar con unha
das cousas máis
importantes da súa
vida. Era un rapaz
pícaro, moi falador,
moi amigable, pero
sobre todo cabe
destacar que era moi humilde
e calado; xa que
el
queríalle moito ao
seu padriño Arsenio,
que faleceu cando tan
só tiña sete
anos por un
cancro de pulmón,
el admiraba a
seu padriño máis
que a nada, contáballe como
tivo que emigrar a Suíza con
vinte anos entre
moitas máis historias,
e o seu padriño
foi un exemplo
a seguir para el.
Xosé vivía nunha
aldea, cerca dunha
pequena canteira da
cal lle contou historias do
pasado o seu
padriño, esta situábase
a medio quilómetro
da súa casa
e ao carón
do río, á
cal sempre se
achegaban el e mais os seus
amigos, Víctor e
Manolo, para ir
merendar, ata que
se decatou súa
nai e case
non queda vivo do
que lle berraron
por acercarse ata
a canteira; el,
cavilando o porqué
do enfado da súa
nai, quedou intrigado
co que alí
acontecía e que provocara tal
enfado na súa
nai, ao día seguinte púxose
de acordo cos
seus compañeiros para
facer unha escapada
nocturna a dita
canteira; aquela noite,
cando saíu pola
fiestra para fóra
onde o agardaban
Manolo e Víctor para ir á canteira, decatouse
de que as curuxas
estaban a oulear
preto do río, isto
recordoulle que o
seu padriño lle
contara unha historia
sobre que as curuxas
poden predicir a morte, pero pese a
iso, a súa
intriga era moito
maior ao medo
que estaba a pasar e non lle
dixo nada aos
seus compañeiros. Xa chegando
á canteira, os calafríos
entre eles tres
aumentaban máis e máis
e, a
medida que se facían
camiño entre os
chopos, este ía
sendo tamén máis tenebroso. De súpeto,
Xosé viu unha
luz que alumeaba
toda a canteira,
e quedou perplexo,
os seus compañeiros
preguntáronlle que lle
acontecera logo de lle
ver a cara de
parvo que lle
quedara, e el só dixo
de
seguir camiñando, en silencio matinou
por que viu unha
luz e chegou
á conclusión de
que era polo
sono. Cando chegaron a dita canteira coas súas
lanternas, déronse conta de que alí non
acontecía nada,
estaba todo deserto,
simplemente había un montón
de terra, un cepo
de madeira e
un pico nun
recuncho. Buscaron ata
máis non poder,
e tal foi
a decepción de Xosé ao
non topar con
nada, que colleu
o pico na
man dereita e
tirouno contra un
dos lados da canteira;
xa dado a volta e disposto a abrir
camiño cara á casa,
escoitou un pequeno golpe
parecido ao dunha
martelada contra a
madeira, deu a volta e
botou a andar
cara ao estraño lugar que
acabara de descubrir,
estaba tapado pola terra que
había amontoada,
sacárona de diante
e topáronse cunha porta
de madeira, abriuna cun minucioso coidado e topou
unha pequena sala, na cal había unhas candeas, unha pluma, un
escritorio tallado polo seu avó,
que era carpinteiro,
e un morico de libros
e follas escritas ciscadas sobre a
mesa, na cal destacaba unha que dicía:
“Á fin,
topaches o meu recuncho meu querido amigo Xosé,
no cal podo deixar algo
de min e da miña
historia, pese a que tivera que
emigrar a Suíza, aquí deixo a
miña vida en
relatos e todas
as historias que non
puiden rematar de contarche,
quérote.”
Xosé non foi capaz
de ocultar as
súas emocións ao
ler a folla
que lle deixara escrita
seu padriño só
para el. Pediulles a
Manolo e a Víctor que
non dixesen un pío do
que viran esa noite,
e así foi.
Finalmente, volveron todos
ás súas casas,
e dende aquela,
Xosé foi visitar
a canteira todas
as noites para
ler as memorias
e historias que
lle deixou o seu padriño
coa luz das
candeas para darlle
máis emoción e
ao mesmo tempo
intriga. Con todo o
que aprendeu Xosé
do que leu do que
seu
padriño lle deixou,
chegou á conclusión a
medida que pasaba
o tempo de
que seu padriño non
lle deu a
vida, pero si lle ensinou
a vivila; sen
dúbida, hai cousas que
nin os cartos
substitúen, e ter
as memorias do
seu padriño Arsenio era
unha para Xosé.
Martín Villar Gil
Microrrelato: 1º Premio:
Dous saltóns
Unha
vez dous saltóns pelexaron. Un cría que era o mellor e que saltaba moito máis
alto, o outro dicíalle que non, que el era moito mellor porque saltaba máis
lonxe. Nisto que mediante a discusión, cansados un do outro, un dixo:
“Comprobémolo agora mesmiño e acabouse” Así que alá foron. Chegaron ao prado
máis grande, longo e coas mellores herbas que había na comarca e decidiron que
aquel era o lugar ideal. O primeiro deu un chimpo tan grande que chegou ata a
outra esquina do prado, pero como as herbas estaban tan grandes e o prado era
tan longo o outro daba chimpos e máis chimpos, mais non conseguía ver o
compañeiro. Os dous berraban todo o que podían, pero non se podían oír porque
estaban moi lonxe. Aburridos de discutir por algo que non lles pagaba a pena
acordaron volver ao lugar de inicio para facer as paces. Cando xa estaban un a
carón do outro decididos a facelas paces, déronse conta de que un era amarelo e
outro verde, e de novo volveron discutir dicíndolle un ao outro que era o
mellor. Así pasaron toda a tarde, pero ao final do día xa estaban cansados de
discutir por parvadas, entón entenderon que a súa amizade era moito máis forte
que as súas diferenzas e dende aquel momento souberon que os dous eran os
mellores, cada un na súa cousa
O cocho maldito
Os veciños da
vila acordaron todos ordenar as súas adegas e sacar as cousas que xa non valían
para nada á rúa principal, aquilo era unha desfeita: colchóns, ferros oxidados,
televisores antigos, tubos, táboas que xa non había por onde coller... en fin,
unha catástrofe. Logo de moito ollar para elas empezaron a enredar coas cousas
e sen case darse conta comezaron a amontoalas dunha forma moi ordenada e curiosa.
Entre todos quedaran cos cacharros vellos formando un gran cocho. Cando se
deron conta botáronse todos a rir. Viron que na punta do fociño tiña un
letreiro ben grande que poñía “Benvido Manolito”, de novo comezaron todos a rir
e alguén berrou: “Será o cocho Manolito!”. Aos veciños gustoulle a idea e como
xa estaba na rúa principal pareceulles ben que quedase alí e dende aquel día
fose o símbolo da vila. A partir de entón, por esa data todos os anos se
celebra unha festa na que o que se fai é gozar de todos os diversos manxares do
porco, os máis vellos contan a historia de como se construíu o cocho Manolito e
logo móntase unha gran troula arredor súa.
Raro individuo de cidade
Aquel bichiño tan
pequeno era moi peculiar. Tiña unhas orellas longas, longas e con elas podía
oír todo o que se dicía naquela cidade; tiña unhas patas pequeniñas, pequeniñas
e andaba veloz coma un raio, un pouco aquí e ao segundo acolá; tiña un gran
bigote, moi espeso; tiña uns ollos grandes coma pratos, un azul e o outro
vermello, tiña tamén unha barriga enorme e redonda coma un queixo, nela
cabíalle todo o que atopaba por diante, mais tíñache unha boca ben pequeniña.
Este bichiño tiña algo especial, pero ninguén conseguía saber o que era, os
cidadáns víano e todos quedaban abraiados. O bichiño, canso de escoitar tantas
voces na súa cabeza que o tiñan tolo, canso de andar de aquí para alá sen poder
parar a contemplar nin a paisaxe que o rodeaba, canso de que todo o mundo o
mirase con esa cara de abraio, colleu a súa maleta e marchou en busca dun lugar
tranquilo no que poder estar acougado e relaxado, soamente escoitando o son da
natureza, sen que ninguén o mirase, sen ter présa porque non tiña ningún lugar
ao que chegar a tempo. Dende ese día todos os cidadáns sentían que na cidade
faltaba algo, pero non caian na certeza de que aquel bichiño marchara para
sempre a un lugar tranquilo. Aquel tal bichiño resultou ser un bichiño moi
especial, un gran bicho máxico.
Sonia
Framiñán González
